Το σχέδιο Περικλής και τα Ιουλιανά

"Σήμερα, εδώ, ένα σύμφυρμα κλεφτών, βιαστών,
δοσίλογων και κάθε είδους κακοποιών, εμφανίζεται
(προς εθνοκαπηλεία και ανομολόγητους ιδιοτελείς
σκοπούς) ως προστάτης κοινωνικών καθεστώτων..."

Το Σχέδιο με τον τίτλο «Άσκησις Περικλής» εφαρμόστηκε εκτεταμένα από το Στρατό και σημαντικό μέρος του παρα-κρατικού μηχανισμού της εποχής στις εκλογές του 1961. Το σχέδιο, αρχικά, είχε καταρτισθεί από την Κ.Υ.Π. το 1955 για να αναθεωρηθεί το 1959 από τον αρχηγό της στρατηγό Νάτσινα. Το σχέδιο «Περικλής» ήταν σχεδιασμένη ενέργεια στο πλαίσιο εκστρατείας που είχαν αρχίσει οι Ελληνικές και ξένες μυστικές υπηρεσίες η οποία περιελάμβανε άμεση παρέμβαση του στρατού και της αστυνομίας στα τότε πολιτικά πράγματα της χώρας με την χρήση «διαφωτιστικού υλικού» και την ίδρυση οργανώσεων από «εθνικόφρονες πολίτες» με σκοπό, μεταξύ άλλων, και τον περιορισμό του ποσοστού της Ε.Δ.Α. η οποία είχε καταφέρει να αναδειχθεί αξιωματική αντιπολίτευση στις εκλογές του 1958.

 Ρητά αναφέρεται στο σχέδιο: «Από της κηρύξεως των επιχειρήσεων αι Ένοπλοι Δυνάμεις και Μονάδες Στρατού και τα TEA), θα διοργανώσουν την διανομήν και διοχέτευσιν, υπό μορφήν ΦΑΙΑΣ προπαγάνδας, προκηρύξεων, αφισσσών, και φυλλαδίων και θα συλλέγουν και διαβιβάζουσιν προς τον ΑΡΧΙΣΤΡΑΤΗΓΟΝ πληροφορίας απ' ευθείας, γ) Η διανομή και μεταφορά του υλικού της ΦΑΙΑΣ προπαγάνδας θα γίνεται υπό το προπαρασκευασθησόμενον κάλυμμα της συνεργασίας ΑΡΧΙΣΤΡΑΤΗΓΟΥ και Ενόπλων Δυνάμεων”.

Να ριφθούν εις τον αγώνα

Ανάλογο σχέδιο είχε καταρτίσει και ο διευθυντής της υπηρεσίας Πληροφοριών, στρατηγός Ν. Γωγούσης. Σε μια σύσκεψη, στην οποία μετείχαν οι στρατηγοί Α. Νάτσινας, Β. Καρδαμάκης, Ν. Γωγούσης, Αθ. Φροντιστής και ο αρχηγός της αστυνομίας Θ. Ρακιντζής, αποφασίστηκαν οι λεπτομέρειες της εφαρμογής του σχεδίου. Πίσω απ’ αυτούς βρίσκονταν κι άλλοι αξιωματικοί που είχαν ενημερωθεί σχετικά. Ανάμεσά τους και ο αργότερα δικτάτορας Γεώργιος Παπαδόπουλος. Ο ρόλος του Στρατού, ο οποίος ελέγχεται σχεδόν απροκάλυπτα από το παλάτι και τον αμερικάνικο παράγοντα ορίζεται ως καθοριστικός: «Αι Ένοπλοι Δυνάμεις και δύνανται και πρέπει να ριφθούν εις τον αγώνα κατά των ΚΙΤΡΙΝΩΝ δι’ όλων των μέσων των» (σελίς 4η). «θα παρασχεθή η απαιτουμένη υποστήριξις υπό των κατά τόπους Στρατιω­τικών και ενδεχομένων Πολιτικών Αρχών δια την διανομή και διοχέτευσιν του υλικού διαφωτίσεως, δια δε την ΦΑΙΑΝ προπαγάνδαν, θα υπάρξη απαιτουμένη κάλυψις υπό των Αστυνομικών Αρχών δια την διανομήν ταύτης» (σελίς 6η).

Το σχέδιο ή η “άσκηση” κατ’ άλλους, καταγγέλθηκε δημοσίως στη Βουλή από την ΕΔΑ και τον Γεώργιο Παπανδρέου ως πρωθυπουργό αργότερα. Στις 23 Φεβρουαρίου 1965  μέρος από τα πρακτικά της συνεδρίασης της «Συντονιστικής Επιτροπής», στις 11 και 12 Αυγούστου 1961, δημοσιεύτηκαν στις εφημερίδες της εποχής.

Παρ’  εκάστη Νομαρχία

Το σχέδιο προέβλεπε κατά τόπους οργάνωση: 

Παρ’  εκάστη Νομαρχία συγκροτείται ειδική Συντονιστική Επιτροπή διά την επιχείρησιν «ΠΕΡΙΚΛΗΣ εκ των εν τη περιοχή Ανωτέρων Διοικητικών ή Δ/τών των Εθνικών Αρχών ή υπηρεσιών και βάσει των ειδικών δι’ εκάστην υπηρεσίαν ή Αρχήν εκδοθησομένων Δ/γών των Προϊσταμένων Κλιμακίων.

Ο πρωθυπουργός της επίμαχης περιόδου Κωνσταντίνος Γ. Καραμανλής παραδέχθηκε την ύπαρξη του σχεδίου, αρνήθηκε όμως ότι προοριζόταν να εφαρμοστεί σε εκλογές, παρά μόνο σε περίπτωση εξωτερικού ή εσωτερικού κινδύνου.

Οι μη “εθνικόφρονες” πολίτες

Να σημειώσουμε ακόμη ότι ως “κίτρινοι” θεωρούνται συλλήβδην οι μη “εθνικόφρονες” πολίτες στους οποίους συμπεριλαμβάνονται και οι οπαδοί της Ένωσης Κέντρου και άλλων μικρότερων κομμάτων. Ειδικότερα, σχετικά με τη συνεργασία των “μη εθνικών δυνάμεων”,  ο συντάκτης του εγγράφου στρατηγός Λουκάκης γράφει αποκαλυπτικότατα: Η συνεργασία μετά των Εθνικών Πολιτικών Δυνάμεων της Αντιπολιτεύ­σεως εκτός του ότι εξυπηρετεί τους ΚΙΤΡΙΝΟΥΣ εις την αντιμετώπισιν της φοβίας των οπαδών των, παρέχει και την ευχέρειαν να καλύψουν και την πραγματική ν των δύναμιν, και την έλλειψιν θέσεων επί των βασικών προβλημάτων, αλλά και τας επιδιώξεις των (σελίς 2).

Στο επιχειρησιακό σχέδιο προβλέπεται ακόμη:

Πολιτικοί Περιφερειακοί υπηρεσίαι: Βάσει κατευθύνσεων και εν στε­νή συνεργασία μετά των κατά τόπους στρατιωτικών Αρχών ως και υπό τον συντονιστικόν έλεγχον των Νομαρχιών, δύνανται να διαδραματίσουν σοβαρόν ρόλον εις τας επιχειρήσεις κατά των ΚΙΤΡΙΝΩΝ». Κοινωνικαί οργανώσεις: ως Συνδικαλιστικοί, Συνεταιριστικοί, Παλαιοπολεμιστικαί. Πνευματική ηγεσία. Εκκλησία και Αρχαιοτοπικής Αυτοδιοικήσεως, δύνανται καταλλήλως χρησιμοποιούμενοι να δια­δραματίσουν σοβαρόν ρόλον κατά την διεξαγωγήν των επιχειρήσεων.

Ιουλιανά

Στα γεγονότα το καλοκαίρι του 1965, που έμειναν γνωστά ως Ιουλιανά, χιλιάδες εργάτες, κυρίως οικοδόμοι, εργαζόμενοι και φοιτητές έδωσαν δυναμική απάντηση στα σχέδια ανοιχτής συνταγματικής εκτροπής που σχεδίαζαν και εφάρμοζαν κύκλοι στην Ελλάδα με την ανοιχτή στήριξη του αμερικάνικου παράγοντα.

Στη μεγάλη διαδήλωση της νεολαίας της Αθήνας στις 21 Ιουλίου 1965 δολοφονείται ο αριστερός φοιτητής Σωτήρης Πέτρουλας, μέλος της Νεολαίας Λαμπράκη. Η κηδεία του μετατρέπεται σε μια τεράστια λαϊκή διαδήλωση.

Τον Ιούλιο, ξεσπάει  πολιτική κρίση, μετά την αντισυνταγματική άρνηση του βασιλιά Κωσταντίνου να παραδώσει το υπουργείο άμυνας στον εκλεγμένο πρωθυπουργό Γ. Παπανδρέου. Ο τελευταίος είχε εκλεγεί 1,5 χρόνο πριν, τον Φλεβάρη του 1963, με ποσοστό 52,72% και 171 έδρες. Οι  διαδηλώσεις που ακολούθησαν στην Αθήνα, ογκώδεις και εξαιρετικά δυναμικές, κράτησαν 70 μέρες και έδειξαν με πρωτόγνωρο τρόπο τις δυνατότητες του λαϊκού κινήματος. Να πούμε μόνο ότι δεκάδες χιλιάδες εργάτες, κυρίως οικοδόμοι, ίσως και 200.000, εργάζονταν στην πρωτεύουσα στον κατασκευαστικό κλάδο, αποκλεισμένοι στην πλειονότητα τους από την κρατική υπαλληλία, λόγω κοινωνικών φρονημάτων. Η επιρροή της αριστεράς ήταν ισχυρότατη σε αυτό τον κόσμο, σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα η αυθόρμητη δράση ξεπερνούσε τους επιτελικούς σχεδιασμούς της, όπως φάνηκε στις διαδηλώσεις, με τις πρώτες φωτιές στα οδοφράγματα να αποδίδονται σε “μαοικούς” από εφημερίδες τις εποχής.

Η άμεση εμπλοκή του ξένου παράγοντα (ΗΠΑ) και οι γενικότεροι σχεδιασμοί  στην περιοχή (Κυπριακό)  έστρωσαν το δρόμο για την επιβολή της δικτατορίας τον Απρίλιο του 1967. Άρχισε ήδη να γίνεται φανερό ότι οι ΗΠΑ αξίωναν πλήρη ευθυγράμμιση της Ελλάδας με τους στρατηγικούς σχεδιασμούς τους στην περιοχή.

Κατάλοιπα υποπροϊόντων του Χίτλερ

Όπως επισήμανε ο αείμνηστος εισαγγελέας Παύλος Δελαπόρτας, κατά την αγόρευσή του στη δίκη των δολοφόνων του Λαμπράκη, το Δεκέμβριο 1966:

[Οι μηχανισμοί που δολοφόνησαν τον Λαμπράκη, αποτελούνται] “από κατάλοιπα υποπροϊόντων του Χίτλερ, από γιγαντοκύτταραδοσιλογικής λευχαιμίας… από κακοποιούς διαφόρων βαθμών και ειδών, από ιδεολογικούς σκηνίτες και από άλλους φτωχούς διαβόλους… Από τέτοια κοινωνικά βυθοκορήματα αναμενόταν βοήθεια και σ’ αυτά θα ανατιθόταν σε ώρα κρίσης, η ενίσχυση των Σωμάτων Ασφαλείας και η μεγάλη και άγια υπόθεση “της υπερασπίσεως της Πατρίδος και του Ελληνοχριστιανικού Πολιτισμού παντού, πάντοτε και δι’ όλων των μέσων”, κατά τους σκοπούς της οργάνωσης του Γιοσμά που αναγράφονται πίσω από την ταυτότητα του Γκοτζαμάνη… Σήμερα, εδώ, ένα σύμφυρμα κλεφτών, βιαστών, δοσίλογων και κάθε είδους κακοποιών, εμφανίζεται (προς εθνοκαπηλεία και ανομολόγητους ιδιοτελείς σκοπούς) ως προστάτης κοινωνικών καθεστώτων, ως φύλακας ιερών και οσίων και ως Κέρβερος του νόμου και της τάξης. Τι άλλο έπρεπε να περιμένει κανείς απ’ αυτό πλην του ότι θα εξελισσόταν σε κακοήθη νεοπλασία της κοινωνίας;”

Στην αμερικάνικη σφαίρα επιρροής

Στην πορεία της χώρας προς έναν κοινοβουλευτικό σύστημα ‘δυτικού τύπου” θα σταθούν, λοιπόν, τροχοπέδη η εκτεταμένη δράση του παρακράτους, οι πιέσεις του αμερικάνικου παράγοντα, και η οικονομική και πολιτική εξάρτηση της χώρας από ξένα κέντρα. Η χώρα έχει περάσει ήδη στην αμερικάνικη σφαίρα επιρροής, καθαρά με όρους αποικιοκρατικούς, με τους πρεσβευτές και απλούς αξιωματούχους ακόμα να επεμβαίνουν ανοιχτά στα εσωτερικά πολλών  κομμάτων. Τα τελευταία,  παραμένουν εν πολλοίς αρχηγικά και στηρίζονται στην πραγματική η φημολογούμενη χαρισματική προσωπικότητα του αρχηγού τους.

Συμπερασματικά: η υπεράσπιση κι αυτής ακόμα της συνταγματικής νομιμότητας, σε περιόδους κρίσης, μπορεί να γίνει μόνο με δυναμική παρέμβαση του λαϊκού παράγοντα. Το ακροτελεύτιο άρθρο του συντάγματος, το γνωστό 114, που όριζε ότι «Η τήρηση του Συντάγματος επαφίεται στον πατριωτισμό των Ελλήνων, που δικαιούνται και υποχρεούνται να αντιστέκονται με κάθε μέσο εναντίον οποιουδήποτε επιχειρεί να το καταλύσει με τη Βία» έγινε σύνθημα των διαδηλωτών. Το «θεσμικό» αυτό σύνθημα, επαναστατικό στις συνθήκες της εποχής, διατηρεί, νομίζουμε, την επικαιρότητά του.

Γαμώ το Κοινοβούλιο και το Σύνταγμα σας

Το καλοκαίρι του 1964, λαι ενώ στην κυβέρνηση βρίσκεται ο Γ. Παπανδρέου, ο Ελληνοκαναδός πολιτικός και συγγραφέας Φίλιπ Ντιν Τσιγάντες επιστρέφει στην αμερικανική πρωτεύουσα για να υπερασπιστεί τα ελληνικά συμφέροντα στην Κύπρο και να υποστηρίξει, περίπου, ότι η Ελλάδα μπορούσε και έπρεπε να παραμείνει συνταγματική δημοκρατία και να μη γίνει κράτος-δορυφόρος της Αμερι­κής, όπως συνέβη σε άλλες χώρες που είχαν αυταρχικά και ανοιχτά δικτατορικά καθεστώτα. Αφηγείται σχετικά:

«Τότε ακούστε με καλά, κύριε πρέσβη. Γαμώ το Κοινοβούλιο και το Σύνταγμα σας. Η Αμερι­κή είναι ελέφαντας. Η Ελλάδα είναι ψύλλος. Η Κύπρος είναι ψύλλος. Αν αυτοί οι δύο ψύλλοι συνεχίσουν να ενοχλούν τον ελέφαντα, ίσως ο ελέφαντας να τους χτυπήσει με την προβοσκί­δα του, να τους χτυπήσει για τα καλά».

-Μάτσας: «Θα μεταφέρω τις απόψεις σας στον πρωθυπουργό. Όμως σας είπα ήδη ποια θα εί­ναι η απάντηση του πρωθυπουργού: η Ελλάδα είναι δημοκρατία. Ο πρωθυπουργός δεν μπορεί να εναντιωθεί στη βούληση του Κοινοβουλίου».

-Τζόνσον: «Επιτρέψτε μου να σας πω ποια θα είναι η απάντησή μου αν ο πρωθυπουργός σας μου α­παντήσει αυτά που μου είπατε», τόνισε ο Τζόν­σον. «Ποιος νομίζει ότι είναι, σε τελική ανάλυ­ση; Δεν χρειάζομαι έναν δεύτερο Ντε Γκολ. Δί­νουμε πάρα πολλά δολάρια στους Έλληνες, κύ­ριε πρέσβη. Αν ο πρωθυπουργός σας αρχίσει να μου κάνει κήρυγμα για τη δημοκρατία, το Κοι­νοβούλιο και το Σύνταγμα, ίσως αυτός, το Κοι­νοβούλιο του και το Σύνταγμά του να μη διαρ­κέσουν για πολύ».

Όπερ και εγένετο.

Εραν.

Το κείμενο του σχεδίου που δημοσιεύουμε συμπεριλαμβάνεται σε παράρτημα του βιβλίου “Πολίτευμα και κομματικοί σχηματισμοί στην Ελλάδα 1952-1967″ που έγραψε ο καθηγητής Πολιτικής και Συνταγματικής Ιστορίας Γιώργος Ο. Αναστασιάδης και κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Παρατηρητής (σελ.251-256)